Onderzoek toont aan dat 70% van alle kinderen die kampen met overgewicht, eveneens te zware volwassenen worden.

Diabetes als epidemie

Een van de ernstige gevolgen van het feit dat mensen steeds zwaarder worden, is dat diabetes epidemische vormen aanneemt. Momenteel hebben wereldwijd 347 miljoen mensen diabetes. In Nederland is diabetes de meest voorkomende chronische ziekte: ruim 1 miljoen Nederlanders lijden aan deze ziekte - dat is zo’n 6% van de bevolking. Nog verontrustender is dat het aantal jaarlijks aanzienlijk toeneemt, want elke week komen er 1.000 patiënten  bij (van deze patiënten gaat het in 90% van de gevallen om diabetes type 2, 10% van hen heeft het genetisch bepaalde type diabetes 1). Jaarlijks sterven er wereldwijd 4 miljoen mensen aan de ernstige complicaties van diabetes. De verwachting is dat diabetes in 2030 wereldwijd de 7e belangrijkste oorzaak van overlijden zal zijn. Bedreigende ontwikkelingen voor onze wereldwijde volksgezondheid!

Wat is fastfood?

Fastfood is voedsel (food) dat snel klaar is (fast), en bijna altijd in de fabriek geproduceerd is. Voedsel van snackbars, fastfoodketens en opwarmmaaltijden uit de supermarkt. De meeste mensen zijn ervan op de hoogte dat fastfood slecht voor de gezondheid is. De vraag is dan ook: waarom consumeren we massaal fastfood? Een van de voornaamste redenen hiervoor, is dat veel mensen in de huidige hectische en snelle maatschappij ‘geen tijd’ en ‘geen zin’ hebben om te koken. En ook ‘gewoon’ omdat mensen het lekker vinden om een snelle snack, een opwarmmaaltijd of een menu van een fastfoodketen te eten.

Verleiden van kinderen

Niet alleen volwassenen, maar ook veel kinderen zijn dol op fastfood. Een grote reden hiervoor is de groot opgezette marketingcampagnes van de fastfoodketens waarmee zij kinderen verleiden tot het eten van fastfood. Denk maar aan reclameblokken over fastfoodketens en andere snacks tussen populaire kinderprogramma’s door, de ‘happy meals’ met cadeautjes en speciaal ingerichte kinderspeelhoeken. Uiteraard speelt de houding van de ouders ten aanzien van fastfood een cruciale rol bij het eetpatroon van kinderen. Want zoals goed voorbeeld doet volgen, geldt dat helaas ook voor het geven van een slecht voorbeeld.

Fastfood geliefd maar ongezond!

Een van de belangrijkste redenen dat we zo van fastfood houden, los van de slimme marketing, is omdat het veel energie bevat. Energie uit voedsel is de brandstof die ons lichaam nodig heeft om te kunnen functioneren. Daar komt nog eens bij dat je fastfood heel snel kunt eten. Je hoeft er niet lang op te kauwen, omdat het weinig vezels bevat. Zo krijg je in korte tijd veel energie binnen; het geeft een goed gevoel als je je energiebehoefte vervult. Maar fastfood is vooral heel ongezond. Het bevat veel transvetten, te veel suiker, zetmeel (koolhydraten) en zout. Daarnaast bevat de meeste fastfood nauwelijks nuttige voedingsstoffen (vitamines en mineralen) en weinig vezels, die belangrijk zijn voor een goede darmwerking.

De rol van fastfood bij diabetes

Wat is het precieze verband tussen het eten van te veel lege voedingsstoffen - als transvetten en suiker - en diabetes?

Transvetten & diabetes

Transvet is een onverzadigd vet dat slechter is voor de gezondheid dan verzadigd vet. Het merendeel van de transvetten in eten is kunstmatig vervaardigd. Transvet verhoogt het ‘slechte’ LDL-cholesterolgehalte en verlaagt het ‘goede’ HDL-cholesterol. Hierdoor neemt het risico op hart- en vaatziekten toe. Het lichaam heeft geen transvetten nodig alhoewel we in Nederland gemiddeld ongeveer 2-3 gram transvet per dag consumeren. En deze inname van transvetten zit op de grens van de hoeveelheid die door de Gezondheidsraad aanvaardbaar wordt geacht. Dit komt voor ongeveer de helft uit natuurlijke bronnen - zoals kaas, zuivel en vlees - het overige uit koek, gebak en gefrituurd eten of junkfood. Deze vetten slaat je lichaam direct op als lichaamsvet.

Met twee of meer fastfoodmaaltijden per week, is de kans op diabetes 200% groter!

Lichaamsvet hoopt zich op in onze organen. Bij veel vet in de lever wordt het lichaam minder gevoelig voor insuline. We hebben dan steeds meer insuline nodig om de glucose te kunnen verwerken. Uiteindelijk raakt het lichaam uitgeput van het maken van een steeds grotere hoeveelheid insuline en kan de glucose niet meer verwerkt worden. Als deze bloedsuiker in het bloed blijft, stijgt onze suikerspiegel. Een chronisch te hoge suikerspiegel is het dramatische gevolg, ofwel diabetes.

Snelle koolhydraten & diabetes

Snelle koolhydraten - suikers - komen voornamelijk voor in bewerkte voedingsmiddelen, zoals fastfood uit fabrieken. Deze koolhydraten worden in hoog tempo in glucose omgezet vanwege de eenvoudige structuur. Het gevolg daarvan is dat het insulineniveau hoog piekt door deze snelle opname. Het suikerniveau daalt maar het niveau aan insuline daalt niet zo snel mee. Hierdoor krijgt het lichaam weer behoefte aan glucose. Nuttigt men vervolgens weer snelle koolhydraten, dan begint het proces (telkens) opnieuw.

Ontregelt insulinestelsel

Steeds meer medici zijn ervan overtuigd dat een opeenvolging van soortgelijk glucose- en insulinegolven het insulinestelsel ontregelen. Vooral de insulinereceptoren op lichaamscellen zouden daardoor gaan haperen. Na een aantal jaren van overproductie wordt het lichaam steeds ongevoeliger voor insuline, het voorstadium van diabetes (insulineresistentie). Uiteindelijk reageert het lichaam niet meer op insuline. Glucose blijft dan onverwerkt in ons bloed achter waarmee de bloedsuikerspiegel chronisch te hoog is: diabetes type 2, zoals we eerder al lazen, is een feit.

Diabetespatiënten hebben een grote kans op ernstige bijwerkingen zoals voet-amputaties, blindheid, nierziekten, leverschade en hart- en vaatziekten.

Weinig beweging

De huidige generatie eet niet alleen te veel fastfood - te zoet, te zout en te vet eten - ook beweegt zij te weinig. Volwassenen en kinderen brengen een groot deel van de dag achter de computer, de iPad of de tv door. Dit maakt het probleem tot een optelsom: het ontbreken van dagelijks voldoende beweging bij volwassenen en kinderen met daarbij ongezonde voeding, spelen een grote rol bij het ontstaan van overgewicht en de ontwikkeling van diabetes.

“Niet bewegen is dodelijker dan roken!”

Deze ferme uitspraak deden epidemiologen in het Britse medisch-wetenschappelijke tijdschrift Lancet in juli 2012.* Zij geven aan dat bewegen het ‘wondermedicijn’ is tegen de meest voorkomende, en veelal dodelijke, ziekten. De onderzoekers concluderen: wereldwijd sterven er meer mensen door een gebrek aan beweging (5,3 miljoen) dan door roken (5,1 miljoen). Als alle Nederlanders genoeg zouden bewegen, zou de gemiddelde levensverwachting in ons land met ongeveer vier maanden stijgen. De persoonlijke winst valt dan nog hoger uit, geven de onderzoekers aan.

Diabetes is voor 90% te voorkomen met een gezonde Leefstijl

Diabetes is te voorkomen!

Het goede nieuws is dat diverse wetenschappelijk onderzoeken inmiddels hebben aangetoond dat diabetes type 2 voor 90% te voorkomen is met het volgen van een gezonde leefstijl: het eten van geen of zo min mogelijk fastfood en voldoende beweging. Gezonde voeding en regelmatig bewegen hebben namelijk een gunstige invloed op de glucosewaarden en dus op het voorkomen van diabetes.

Aanbevelingen voor gezonder eten

Wat kunt u beter laten staan?

• Het is aan te raden om zo min mogelijk voeding met (toegevoegde) suikers en kunstmatige vetten te eten.
• Vermijd producten waar veel kunstmatige transvetten in zitten zoals chips en gefrituurde gerechten. Dus liever niet (te vaak) een menu van een fastfoodketen of de snackbar.
• Voeg zelf nergens suiker aan toe en probeer zo veel mogelijk zoete snacks zoals koekjes, taart en chocolade te vermijden. Veel producten bevatten verborgen suikers, bijvoorbeeld diepvriespizza, cruesli, cornflakes en ketchup. Lees goed het etiket zodat u toegevoegde suikers ontdekt en kunt vermijden!
• Eet niet te vaak opwarmmaaltijden. De meeste kant- en-klare maaltijden bevatten veel zout, suikers en vetten, en zorgen voor een snelle glucosepiek. De voedingswaarde van zo’n maaltijd is ook meestal veel te laag.

Beperk de inname van transvetten - dus zo min mogelijk gefrituurd voedsel - zodat u de kans op overgewicht verkleint.

Wat kunt u beter wel doen?

• Een gezond voedingspatroon bestaat uit het dagelijks nuttigen van verschillende soorten groenten. Deze bevatten namelijk waardevolle vitamines, mineralen, voedingsvezels en antioxidanten die ons lichaam beschermen tegen diabetes en vele andere ziekten. Een dagelijkse portie fruit biedt het lichaam ook vele gezonde voedingsstoffen net als (vette) vis en volkoren producten.
• Zelf koken! Op die manier krijgt u geen extra zout, transvet binnen en kunt u zelf kiezen voor producten die voldoende voedingswaarde hebben.
• Eet regelmatig eieren! In meerdere studies komt naar voren dat het eten van eieren de kans op diabetes lijkt te verminderen.
• Snack gezond en leer uw (klein)kinderen dat gezond eten erg lekker is: serveer bijvoorbeeld rauwkost met een yoghurtdipsaus of een schaal vol heerlijk seizoensfruit. Ook een verse smoothie met fruit of groenten doen het altijd goed!
• Sla geen (gezonde) maaltijden over, en zeker niet het ontbijt. Hiermee voorkomt u overdadig tussen door snacken en snoepen. En daarbij zorgt een stevig en gezond ontbijt voor een betere controle van de bloedsuikerspiegel.
• Als het dan toch voorkomt dat u geen zin of tijd heeft om te koken, kies dan bijvoorbeeld voor verse sushi: snel, lekker en gezond(er)!
• Bewegen is het wondermiddel bij het voorkomen van diabetes. Dagelijks bewegen verhoogt namelijk de opname van glucose en verbetert de insulinegevoeligheid. En het speelt een belangrijke rol bij het verlagen van het overgewicht.

Bron:
^* Effect of physical inactivity on major non-communicable diseases world wide: an analysis of burden of disease and life expectancy, Dr I-Min Lee ScD [e.a.], The Lancet, Volume 380, Issue 9838, 2012: 219 – 229;